
*Uzman Klinik Psikolog Ezgi HALICIOĞLU, Uzman Klinik Psikolog Deniz BOZUNOĞULLARI ve Genç Hayat Vakfı Eğitim Birimi tarafından hazırlanmıştır.
Siber zorbalığı tanımayı kolaylaştırmak, güvenli internet kullanımını yaygınlaştırmak, siber zorbalığa maruz kalan gençleri ve çocukları desteklemek ve olası soruları cevaplamak için bu sayfayı ve aşağıdaki rehberleri oluşturduk.
Siber Zorbalık Nedir?

Birinin defalarca kasıtlı olarak, bir başkasına kötü hissettirmesine, onu incitmesine zorbalık denir. Zorbalık birinden hoşlanmamaktan ya da biriyle bir defa tartışmaktan fazlasıdır, çok daha yaralayıcı olabilir.
Gençlerin ve çocukların en sık maruz kaldıkları ya da uyguladıkları çevrimiçi risklerin başında gelen siber zorbalık; elektronik araçların (tablet, telefon, bilgisayar gibi) ısrarlı ve tekrarlı bir biçimde bir başkasına zarar vermek, incitmek amacıyla kullanılmasıdır.
Gün geçtikçe dijital ortamda daha fazla vakit geçirmeye başlamamızla; çevrimiçi risklerle karşılaşma ve siber zorbalığa uğrama olasılığı da artıyor. Birçok fırsat sunan çevrimiçi dünya, bir başkasına zarar vermek için bir araç olarak da kullanılabiliyor.
Çevrimiçi Ortamlardaki Hangi Davranışlar Siber Zorbalıktır?

- Alay etmek, isim takmak, dedikodu yapmak, ve/veya tehdit etmek
- Oyunlardan, bloglardan veya grup mesajlarından dışlamak
- Başka birinin şifresini ele geçirmek
- Sahte (fake) hesaplar ile paylaşımlar yapmak
- Rızası olmadan fotoğrafını paylaşmak
- Başkası adına mesajlar göndermek
- Rahatsız edecek biçimde bir kişinin sosyal ağlardaki hesaplarını takip etmek
- Sosyal medyada bir kişi hakkında yalan bilgiler yaymak
- Sosyal medyada bir kişiye ait utandırıcı bilgiler ya da fotoğraflar paylaşmak
- Gönderilerin altına sürekli olumsuz ve istenmeyen yorumlar yapmak
- Virüs içeren e-posta veya mesajlar göndermek
- Telif hakları ve yasalara aykırı içerikleri olan bilgileri indirmek

Siber zorbalık geride dijital iz bırakır!
Siber zorbalık yaşıyorsan, yalnız değilsin!
Fark edersen durdurabilirsin, fark edersen değiştirebilirsin!
Zorbalık birçok farklı şekilde gerçekleşebilir: Diğer zorbalık türleri nelerdir?
- Bir başkasını itme, vurma, çekiştirme, tokat atma, yumruklama, çelme takma, üzerine sert eşyalar fırlatma gibi onun vücuduna zarar verecek davranışlar
- Bir başkasının eşyalarını alma, atma, saklama, zarar verme gibi o kişinin eşyalarına zarar veren davranışlar
- Kaba el işaretleri yapma
- Bir başkası istemediği halde ona dokunma, yanaklarını sıkıştırma, gıdıklama gibi davranışlar
- Vuruyormuş gibi ya da eşyalarına zarar verecekmiş gibi yaparak karşıdaki kişiyi tehdit etme, korkutma
- Birini incitecek sözler söylemek ya da yazmak
- Bir başkası ile alay etmek veya hoşuna gitmeyen lakap/isimler takmak
- Bir başkasını küçümseyen veya azarlayan sözler söylemek
- Bir başkasını arkadaşlarının ya da büyüklerinin yanında kötülemek
- Bir başkası hakkında kötü sözler söylemek veya onun görünüşüyle dalga geçmek
- Bir başkasının duymaktan hiç hoşlanmadığı şakalar yapmak
- Küfür etmek, hakaret etmek
- “Söylediklerimi yapmazsan senin arkadaşın olmam, sırlarını herkese anlatırım, seni ifşa ederim” diyerek istediklerini yaptırmak için tehdit etmek
- Birini arkadaş grubundan dışlamak, gruptaki diğer kişileri de bunun için tehdit ya da teşvik etmek
- Birinin hakkında dedikodu (hakkında doğru olmayan söylentiler) yaymak
- Bir başkası hakkında onun olmadığı yerlerde kötü konuşmak
- Kişinin sırlarını onun izni olmadan başkalarına söylemek
- Toplum içinde birini utandırmak
Gözle görülmeyen ve ayırt etmesi en zor zorbalık türüdür. Bir kişinin itibarına, sosyal ilişkilerine zarar vermek amacıyla yapılır. Genellikle kişilerin arkasından yapılır, şahit olunmaz ama etkileri kişiye zarar verir
- Birine duymayı arzu etmediği ve duymaktan rahatsız olduğu cinsel içerikli sözler söylemek
- Birinin izni ve onayı olmadan cinsel içerikli mesaj, görsel göndermek veya kendisine görsel göndermesini talep etmek, bu konuda ısrarcı olmak
- Birinin onayı ve izni olmadan bedenine rahatsız edici bir biçimde dokunmak veya kendisine dokunmasına zorlamak
- Birinin cinselliğe dair yapmadığı davranışlarla ilgili dedikodular yaymak
- Birinin fotoğraflarını ve özel bilgilerini izni olmadan (sözel olarak veya elektronik ortamlarda) başkalarıyla paylaşmak
- Birinin cinsiyeti, cinsel yönelimi veya cinsel kimliğini yargılamak, aşağılamak, bunlarla ilgili dedikodular yaymak
Cinsel zorbalık; hem fiziksel hem sözel hem de siber zorbalık biçimlerinde ortaya çıkabilir. Tıpkı diğer zorbalık türleri gibi, başka bir kişiyi incitmeyi amaçlayan sözleri, yorumları ve eylemleri içerir.
- Birine kendisini değersiz hissettirmek
- Birinin davranışlarını ve hayatını kontrol etmeye çalışmak (kiminle görüştüğünü, ne yaptığını, nasıl giyindiği, nerede olduğunu vb. bilme isteği)
- Kıskanç davranışlarda bulunmak
- Baskıcı bir iletişim tarzı sergilemek
- Birini yalnızlaştırmak, sosyal ilişkilerini engellemek
- Sesini yükselterek, bir yerlere vurarak ya da tehdit ederek birini korkutmaya çalışmak
- Birini suçlu hissettirmek, kıyaslamak, aşağılamak, yetersiz hissettirmek
- Birini fiziksel ya da sanal olarak takip etmek, karşısına çıkmak
Duygusal/romantik bir ilişkide ya da ilişki bittikten sonra taraflardan birinin ya da her ikisinin güç ve kontrol kazanmak için yaptığı zarar verici davranışları içerir.